Δεν υπάρχει μεγάλος νικητής, μονάχα μεγάλος ηττημένος
Δεν υπάρχει μεγάλος νικητής, υπάρχει όμως μεγάλος ηττημένος. Και ο μεγάλος ηττημένος είναι το πολιτικό σύστημα.
Ας αφήσουμε για λίγο στην άκρη τις εξωεθνικές ερμηνείες και θριαμβολογίες. Δεν χρειαζόμαστε εξωεθνική «βοήθεια» προκειμένου να ερμηνεύσουμε τι ζούμε. Οι ενδοεκλογικές αναφορές δεν αρκούν, χρειάζονται και εξωεκλογικές, δηλαδή ευρύτερα πολιτικές, προσεγγίσεις. Δεν αρκεί μια στενή αντίληψη περί πολιτικής -όπως η γερμανική- που συρρικνώνει την πολιτική. Και αυτό, γιατί πλέον, τα ποσοστά της αποχής είναι τεράστια (ακόμα και με την όψιμη ανακάλυψη του εκλογικού σώματος από ορισμένους) και από κάποια στιγμή και ύστερα η αποκλειστικά κοινοβουλευτική προσέγγιση καθίσταται παραπλανητική.
Στις εκλογές του 2007 η συμμετοχή κυμάνθηκε στο 74.15 %, σε αυτές του 2009 ήταν 70.95 %, στις δεύτερες εκλογές του 2012 το ποσοστό συμμετοχής μειώθηκε στο 65,12 % και σε αυτές του Ιανουαρίου του 2015 έφτασε το 63,62 %. Στις τωρινές εκλογές η συμμετοχή άγγιξε το ναδίρ, με το ποσοστό να διαμορφώνεται στο 56,57%. Δηλαδή, η αποχή κυμάνθηκε στο 43,43% (αποχή, λευκό και άκυρο άγγιξαν το 46%). Ακόμη και εάν δεχθούμε πως το μέγεθος του εκλογικού σώματος είναι μικρότερο από το επίσημο (*), μιλάμε για την μεγαλύτερη αποχή, όχι απλά της μεταπολιτευτικής περιόδου, αλλά ολόκληρης της μεταπολεμικής ιστορίας της χώρας (μονάχα με τις πρώτες εκλογές μετά τον πόλεμο με τη Γερμανία, το 1946, μπορεί να συγκριθεί). Πάνω από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν βρεθεί εκτός εκλογικής διαδικασίας από το 2007 έως σήμερα. Ενώ σε σχέση με τις εκλογές του 2004 ψήφισαν δύο (2) εκατομμύρια λιγότεροι!
Οι συγκρίσεις αυτού του τύπου είναι απαραίτητες προκειμένου να αποφευχθούν τρικ που προσπαθούν να υποβαθμίσουν το φαινόμενο της αποχής ή/και να το ανάγουν αποκλειστικά στο μέγεθος του εκλογικού σώματος. Η ιδιόμορφη «μέθοδος» που χρησιμοποιώ παρακάτω είναι κουραστική αλλά απαραίτητη.
Στις τελευταίες εκλογές βρέθηκαν στις κάλπες λιγότεροι άνθρωποι από όσους ψήφισαν Ν.Δ και Πα.Σο.Κ το 2004. Σύνολο ψηφοφόρων όλων των κομμάτων τον Σεπτέμβριο του 2015: 5 εκατομμύρια 566 χιλιάδες - Σύνολο ψηφοφόρων Ν.Δ και Πα.Σο.Κ το 2004: 6 εκατομμύρια 362 χιλιάδες. Το 2004 βρέθηκαν στις κάλπες συνολικά 7 εκατομμύρια 573 χιλιάδες άνθρωποι. Τον Σεπτέμβριο του 2015, δύο (2) εκατομμύρια λιγότεροι!
Στις τελευταίες εκλογές Συ.Ριζ.Α και Ν.Δ, μαζί, συγκέντρωσαν ελάχιστα περισσότερους ψήφους από ότι η Ν.Δ μόνη της το 2004. Σύνολο ψηφοφόρων Συ.Ριζ.Α και Ν.Δ τον Σεπτέμβριο του 2015: 3 εκατομμύρια 452 χιλιάδες - Σύνολο ψηφοφόρων Ν.Δ το 2004: 3 εκατομμύρια 359 χιλιάδες (στις εκλογές του 2004, το Πα.Σο.Κ είχε συγκεντρώσει 3 εκατομμύρια ψήφους).
Σε χρονικό διάστημα μόλις επτά μηνών διακυβέρνησης, ο Συ.Ριζ.Α, απώλεσε περίπου 320 χιλιάδες ψήφους. Στο ίδιο χρονικό διάστημα η Ν.Δ, ως αξιωματική αντιπολίτευση, απώλεσε περίπου 192 χιλιάδες ψήφους. Συνολικά, Συ.Ριζ.Α και Ν.Δ απώλεσαν πάνω από μισό εκατομμύριο ψήφους μέσα σε επτά μήνες.
Σε μια από τις συζητήσεις που είχα αυτές τις μέρες είπα: «να δεις που θα φτάσουμε να ψηφίζουν 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι και θα κάνουν σαν να μην συμβαίνει τίποτα». Και πράγματι, μόλις 5.566.295 άνθρωποι βρέθηκαν στις κάλπες. Δεν είναι δυνατόν ορισμένοι να κρύβονται πίσω από τους εκλογικούς καταλόγους (οι οποίοι σαφώς και πρέπει να εκκαθαριστούν). Τα μεγέθη προκαλούν ίλιγγο. Υπάρχει ένα ακόμη πολύ σημαντικό ζήτημα, το οποίο δεν θίγεται. Γνωρίζουμε πως από το 2007 έως σήμερα έχουν φύγει πάνω από 500 χιλιάδες άνθρωποι από τη χώρα - και ο αριθμός αυτός δίχως να έχουμε στοιχεία για το 2007, το 2009, το 2014 και το 2015. Πόσοι είμαστε; Πόσοι ψηφίζουμε; Η αποχώρηση και η μη ψήφος π.χ 700 χιλιάδων ατόμων αντιστοιχεί σε ποσοστό περίπου 13% (με βάση τα χθεσινά ποσοστά συμμετοχής). Τι συμβαίνει στη χωρά;
Όπως και εάν προσεγγίσουμε το ζήτημα, είτε από την πλευρά της αποχής είτε από την πλευρά της φυγής ανθρώπων, υπάρχει πρόβλημα. Η διαύγεια τους εκθέτει, η θολούρα τους συμφέρει.
Πόσοι είμαστε (με ή χωρίς δικαίωμα ψήφου); Πόσοι -έχουμε δικαίωμα ψήφου και- δεν ψηφίζουμε; Πόσοι έχουμε φύγει; Πάνω από ένα εκατομμύριο άνεργοι, πάνω από πεντακόσιοι χιλιάδες άνθρωποι έχουν φύγει και -τουλάχιστον- δύο εκατομμύρια άνθρωποι δεν ψηφίζουν. Κράτος χαμαιτυπείο.
Έγραφα πριν λίγους μήνες:
Ας δούμε την εξέλιξη των ποσοστών της Ν.Δ από το 2004 έως σήμερα:
Επειδή τα ποσοστά είναι παραπλανητικά -σε ότι αφορά τις τελευταίες εκλογές- ας δούμε και την εξέλιξη σε ψήφους:
Απώλειες εντός μιας δεκαετίας: Πάνω από 1 εκατομμύριο 800 χιλιάδες ψήφοι. Σε ποσοστιαία αποτύπωση η πτώση αντιστοιχεί περίπου σε 55%. Έχω γράψει δύο-τρία κείμενα για τη Ν.Δ. Βαριέμαι να ξαναγράφω. Μπορεί να επανέλθω στο επόμενο μέρος. Το κόμμα αυτό, όπως έχω γράψει κατ' επανάληψη, βρίσκεται σε ιστορική -και μη αναστρέψιμη- παρακμή. Και δεν πρόκειται να ανακάμψει. Είναι φανερό πως στο εσωτερικό του κόμματος αυτού, είτε δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει, είτε έχουν συνειδητοποιήσει και γίνεται προσπάθεια συγκάλυψης (γενικότερα κανόνας είναι τα περισσότερα κόμματα στην Ελλάδα να καταδικάζουν και να καθηλώνουν τους πολίτες -«τους»- σε διαρκή πολιτική, πνευματική και πολιτιστική υποβάθμιση, προκειμένου να αυτοσυντηρηθούν ως «παρατάξεις» μεταβάλλοντας τμήματα της κοινωνίας σε υποχείρια τους).
Παρατηρείστε πως η εκλογική δύναμη του Συ.Ριζ.Α βρίσκεται στα ίδια περίπου επίπεδα με την εκλογική δύναμη που είχε η Ν.Δ στις εκλογές του 2012 (100 χιλιάδες ψήφοι παραπάνω). Η εκλογική δύναμη της συγκυβέρνησης Συ.Ριζ.Α και Αν.Ελ τον Σεπτέμβριο του 2015 είναι μικρότερη από την εκλογική δύναμη της Ν.Δ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης το 2009 (Συ.Ριζ.Α και Αν.Ελ το 2015: 2.126.327 - Ν.Δ το 2009: 2.295.719).
Απώλειες ψήφων κατά προσέγγιση σε σχέση με τις εκλογές του Ιανουαρίου: 1ος χαμένος: Συ.Ριζ.Α με 320 χιλιάδες. 2ος χαμένος: Ν.Δ με 192 χιλιάδες. 3ος χαμένος: Το Ποτάμι με 151 χιλιάδες. 4ος χαμένος: Αν.Ελ με 93 χιλιάδες. 5ος χαμένος: Κ.Κ.Ε με 37 χιλιάδες. 6ος χαμένος: Χ.Α με 9 χιλιάδες.
Συνολικές απώλειες κοινοβουλευτικών κομμάτων: Οκτακόσιες (800) χιλιάδες ψηφοφόροι μέσα σε μόλις επτά μήνες. Το κομματικό σύστημα φυλλορροεί. Αυτή η εξωεκλογική και εξωκοινοβουλευτική κίνηση μπορεί να χρωματιστεί είτε αισιόδοξα είτε απαισιόδοξα.
Εάν συνυπολογιστεί το Κι.Δη.Σο μαζί με το Πα.Σο.Κ και την Δημ.Αρ (με βάση το «αίμα νερό δεν γίνεται») τότε η δύναμη τους μειώθηκε κατά 130 χιλιάδες ψήφους, δηλαδή το «αίμα νερώθηκε». Εάν δεν υπολογίσουμε το Κι.Δη.Σο, τότε το Πα.Σο.Κ και η Δημ. Αρ αύξησαν κατά 22 χιλιάδες τη δύναμη τους ενώ η Ένωση Κεντρώων κατά 75 χιλιάδες ψήφους σε σχέση με τις εκλογές του Ιανουαρίου.
Σε ότι αφορά τα περί «νέου», επειδή ορισμένοι ασχολούμαστε από αρκετά νωρίς με το ζήτημα «νέο και παλαιό», η απάντηση υπάρχει ήδη και την έχω δώσει μόλις ένα μήνα μετά τις προηγούμενες εκλογές (18/2/2015):
Αυτά τα κόμματα τερατουργήματα-μηχανισμοί διασώθηκαν λόγω συγκεκριμένων συνθηκών και παραγόντων. Μετανάστευση, συμφέροντα που διαπλέκονται, κομματισμός των πάντων, μηντιακό παρακράτος. Ένας ακόμη παράγοντας ήταν η δημόσια χρηματοδότηση ή η κρατική «υποτροφία» τους, η οποία τα μετέβαλε σε οργανικούς τομείς του κράτους. Δίχως χρηματοδότηση και δίχως την πρόσβαση στο μηντιακό τοπίο, πιθανοί νέοι σχηματισμοί μπορούν να εξαϋλωθούν ή να ξεμείνουν από υλικοπνευματικά «καύσιμα» (χρήμα και ιδέες). Δεν υπάρχει πρόσβαση και συμμετοχή στο δημόσιο διάλογο. Η δημοκρατία εκφυλίζεται σε δημοσκοποκρατία (δεν αναφέρομαι σε κίνητρα εταιρειών αλλά σε κάτι πολύ πιο απλό και απτό: με βάση έρευνες ερμηνεύονται αποτελέσματα και θέτονται πολιτικές ατζέντες - χαρακτηριστική περίπτωση η διαφωνία δημοσιογράφου και πολιτικού ως προς το ποιο ήταν το διακύβευμα των εκλογών). Ερμηνείες που μεταφέρουν τη θέληση ομάδων και λόμπι ηγεμονεύουν στο δημόσιο λόγο, χειραγώγηση και αλλοίωση βουλήσεων και ταυτοτήτων. Εξωθεσμικός και εξωπολιτικός ετεροκαθορισμός των κομμάτων.
Η μη ανανέωση των κομμάτων στο εσωτερικό τους οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο ο οποίος έχει σαν αποτέλεσμα το σάπισμα τους. Μηχανισμοί αυτοελέγχου και αυτοκάθαρσης δεν υπάρχουν στο εσωτερικό τους, ενώ η ατιμωρησία στο εξωτερικό τους, δηλαδή στο πολιτικό σύστημα, κυριαρχεί. Το σάπισμα και μπλοκάρισμα τους μετασχηματίστηκε σε σάπισμα του πολιτικού συστήματος και μπλοκάρισμα της δημοκρατίας (το φαινόμενο αυτό είναι οφθαλμοφανές και πασιφανές στη «δεξιά» ως παράταξη. Κύριος παράγοντας ανεπάρκειας, καθυστέρησης, βαθιάς αντιδραστικότητας, δυσμορφίας και καθήλωσης της οποίας είναι το κόμμα της Ν.Δ. Εννοείται πως, εφόσον αναφερόμαστε σε κοινοβουλευτικά πλαίσια, δημιουργείται ανισορροπία σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα).
Κόμματα τέτοιας υφής και ποιότητας (και δεν εξαιρώ τον Συ.Ριζ.Α - θα αναφερθώ στη σχέση Τσίπρα-Συ.Ριζ.Α αν και είναι φανερό τι συμβαίνει) είναι πιο ευάλωτα σε εκβιασμούς και πιέσεις εξωθεσμικών παραγόντων και σε εθνικές, οικονομικές ή άλλες παραχωρήσεις προς εξωεθνικούς φορείς. Είναι περισσότερο αρεστά και αποδεκτά. Ο έλεγχος -δηλαδή το μπλοκάρισμα- των διαδικασιών ανανέωσης τόσο στο εσωτερικό των κόμματων αλλά κυρίως του πολιτικού συστήματος (δημιουργία νέων κομμάτων) οδήγησε σταδιακά στη γιγάντωση του πλέγματος: Κανένας, λευκό, άκυρο, όχι (στο κομματικό σύστημα πλέον), αποχή. Η αρνητική ψήφος, η ψήφος διαμαρτυρίας, όλα αυτά, έχουν ιστορία πίσω τους και φανερώνουν την κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς του κράτους, στη διακυβέρνηση, τα αδιέξοδα, τα μπλοκαρίσματα και τα κενά της «ελληνικής δημοκρατίας» ως «συστήματος».
Κάποιος εξαιρετικά αισιόδοξος μπορεί να ερμηνεύσει την αποχή ως κάθαρση από -και μη νομιμοποίηση και μη συγκατάθεση σε- αυτό το δύσοσμο και ηθικά εκφυλισμένο τοπίο (αισιόδοξη προσέγγιση). Ο πανικός με την αποχή φάνηκε στις ευρωεκλογές του 2009 όταν και έγινε προσπάθεια ποινικοποίησης της (δεν έχουμε όλοι κοντή μνήμη). Η προσπάθεια σχετικοποίησης της αποχής και υποβάθμισης της κρίσης εμπιστοσύνης στα κόμματα και τους θεσμούς, είναι ο προθάλαμος ενός μετασχηματισμού: πολιτική γκετοποίηση-λουμπενοποίηση, στρέβλωση διακυβέρνησης εθνικών πολιτικών συστημάτων, εξωπολιτικές πιέσεις, εξωθεσμικός ετεροκαθορισμός και εξάρτηση των κομμάτων, αποσύνδεση από μεγάλο μέρος της κοινωνίας και στεγανοποίηση, πολιτικός, κοινωνικός και οικονομικός αποκλεισμός. Η χυδαιότητα αυτές τις μέρες φόρεσε «προοδευτικό» προσωπείο.
Ένα πολύ μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας -μεγαλύτερο από το μέγεθος του πρώτου κόμματος- θεωρεί πως η σημερινή κατάσταση δεν είναι αντιμετωπίσιμη, είτε με κοινοβουλευτικό τρόπο γενικά (απαισιόδοξη ερμηνεία), είτε με την παρούσα κοινοβουλευτική σύνθεση ειδικά (αισιόδοξη ερμηνεία). Εάν αγνοηθεί αυτό το φαινόμενο, μέρος του τμήματος της κοινωνίας που βρίσκεται εκτός εκλογικής διαδικασίας, ενδέχεται να αποκτήσει αντικοινοβουλευτικά αντανακλαστικά-χαρακτηριστικά (δεν τα διαθέτει, διαφορετικά θα ψήφιζε Χ.Α). Αυτό είναι το δυσάρεστο σενάριο, υπάρχει όμως και το ευχάριστο. Ενδέχεται να αναπτύσσεται ένα είδος υπευθυνοποίησης, η οποία απορρίπτει, όχι μονάχα με πολιτικά αλλά και με ηθικά κριτήρια την ιδεολογία της ανοχής, η οποία σε επίπεδο ψήφου εκφράζεται με την ψευδορθολογιστική νοοτροπία περί του «μικρότερου κακού», και η οποία σαφώς και δεν έχει τέλος ή πάτο. Οδηγεί ολοένα και βαθύτερα σε μεταλλάξεις, κυνισμούς και εκφυλισμούς.
Κανένας, λευκό, άκυρο, όχι (στο κομματικό σύστημα πλέον), αποχή. Αποξένωση όλο και μεγαλύτερου μέρους του κοινωνικού σώματος από την πολιτική. Κρίση νομιμοποίησης, ανυπαρξία συναίνεσης, κενό αντιπροσώπευσης. Τα προηγούμενα σε συνδυασμό με την αλλοίωση βουλήσεων και ταυτοτήτων και την παράλληλη στεγανοποίηση του πολιτικού συστήματος απέναντι στην ελληνική κοινωνία οδηγούν σε μια ιδιότυπη πολιτική γκετοποίηση μεγάλου μέρους της (όχι μονάχα του μέρους αυτού που βρίσκεται εκτός εκλογικής διαδικασίας). Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτός ο παλμός των εξελίξεων. Χάνεται η επαφή, άρα και το αισθητήριο.
Ουσιαστικά, αυτή η εξωκοινοβουλευτική αρχικά και εξωεκλογική μετέπειτα, κίνηση διαρκείας, είναι μια προσπάθεια απεγκλωβισμού από το υπάρχον πολιτικό σύστημα.
Ολοκληρώνοντας. Στις εκλογές συμμετείχαν περίπου 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι. Τα κόμματα που βρίσκονται εντός βουλής ψηφίστηκαν από 5 εκατομμύρια πολίτες. Mε βάση τα στοιχεία της eurostat το 2011 ο πληθυσμός της Ελλάδας ήταν 11.123.392. Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ο Νόμιμος Πληθυσμός της Απογραφής του 2011 ήταν 9.904.286 ενώ ο Μόνιμος Πληθυσμός ήταν 10.816.286.
Περισσότερα κείμενα για το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό.
Ας αφήσουμε για λίγο στην άκρη τις εξωεθνικές ερμηνείες και θριαμβολογίες. Δεν χρειαζόμαστε εξωεθνική «βοήθεια» προκειμένου να ερμηνεύσουμε τι ζούμε. Οι ενδοεκλογικές αναφορές δεν αρκούν, χρειάζονται και εξωεκλογικές, δηλαδή ευρύτερα πολιτικές, προσεγγίσεις. Δεν αρκεί μια στενή αντίληψη περί πολιτικής -όπως η γερμανική- που συρρικνώνει την πολιτική. Και αυτό, γιατί πλέον, τα ποσοστά της αποχής είναι τεράστια (ακόμα και με την όψιμη ανακάλυψη του εκλογικού σώματος από ορισμένους) και από κάποια στιγμή και ύστερα η αποκλειστικά κοινοβουλευτική προσέγγιση καθίσταται παραπλανητική.
Στις εκλογές του 2007 η συμμετοχή κυμάνθηκε στο 74.15 %, σε αυτές του 2009 ήταν 70.95 %, στις δεύτερες εκλογές του 2012 το ποσοστό συμμετοχής μειώθηκε στο 65,12 % και σε αυτές του Ιανουαρίου του 2015 έφτασε το 63,62 %. Στις τωρινές εκλογές η συμμετοχή άγγιξε το ναδίρ, με το ποσοστό να διαμορφώνεται στο 56,57%. Δηλαδή, η αποχή κυμάνθηκε στο 43,43% (αποχή, λευκό και άκυρο άγγιξαν το 46%). Ακόμη και εάν δεχθούμε πως το μέγεθος του εκλογικού σώματος είναι μικρότερο από το επίσημο (*), μιλάμε για την μεγαλύτερη αποχή, όχι απλά της μεταπολιτευτικής περιόδου, αλλά ολόκληρης της μεταπολεμικής ιστορίας της χώρας (μονάχα με τις πρώτες εκλογές μετά τον πόλεμο με τη Γερμανία, το 1946, μπορεί να συγκριθεί). Πάνω από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν βρεθεί εκτός εκλογικής διαδικασίας από το 2007 έως σήμερα. Ενώ σε σχέση με τις εκλογές του 2004 ψήφισαν δύο (2) εκατομμύρια λιγότεροι!
Οι συγκρίσεις αυτού του τύπου είναι απαραίτητες προκειμένου να αποφευχθούν τρικ που προσπαθούν να υποβαθμίσουν το φαινόμενο της αποχής ή/και να το ανάγουν αποκλειστικά στο μέγεθος του εκλογικού σώματος. Η ιδιόμορφη «μέθοδος» που χρησιμοποιώ παρακάτω είναι κουραστική αλλά απαραίτητη.
(Αν)ύπαρκτός δικομματισμός
Στις τελευταίες εκλογές βρέθηκαν στις κάλπες λιγότεροι άνθρωποι από όσους ψήφισαν Ν.Δ και Πα.Σο.Κ το 2004. Σύνολο ψηφοφόρων όλων των κομμάτων τον Σεπτέμβριο του 2015: 5 εκατομμύρια 566 χιλιάδες - Σύνολο ψηφοφόρων Ν.Δ και Πα.Σο.Κ το 2004: 6 εκατομμύρια 362 χιλιάδες. Το 2004 βρέθηκαν στις κάλπες συνολικά 7 εκατομμύρια 573 χιλιάδες άνθρωποι. Τον Σεπτέμβριο του 2015, δύο (2) εκατομμύρια λιγότεροι!
Στις τελευταίες εκλογές Συ.Ριζ.Α και Ν.Δ, μαζί, συγκέντρωσαν ελάχιστα περισσότερους ψήφους από ότι η Ν.Δ μόνη της το 2004. Σύνολο ψηφοφόρων Συ.Ριζ.Α και Ν.Δ τον Σεπτέμβριο του 2015: 3 εκατομμύρια 452 χιλιάδες - Σύνολο ψηφοφόρων Ν.Δ το 2004: 3 εκατομμύρια 359 χιλιάδες (στις εκλογές του 2004, το Πα.Σο.Κ είχε συγκεντρώσει 3 εκατομμύρια ψήφους).
Σε χρονικό διάστημα μόλις επτά μηνών διακυβέρνησης, ο Συ.Ριζ.Α, απώλεσε περίπου 320 χιλιάδες ψήφους. Στο ίδιο χρονικό διάστημα η Ν.Δ, ως αξιωματική αντιπολίτευση, απώλεσε περίπου 192 χιλιάδες ψήφους. Συνολικά, Συ.Ριζ.Α και Ν.Δ απώλεσαν πάνω από μισό εκατομμύριο ψήφους μέσα σε επτά μήνες.
Σε μια από τις συζητήσεις που είχα αυτές τις μέρες είπα: «να δεις που θα φτάσουμε να ψηφίζουν 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι και θα κάνουν σαν να μην συμβαίνει τίποτα». Και πράγματι, μόλις 5.566.295 άνθρωποι βρέθηκαν στις κάλπες. Δεν είναι δυνατόν ορισμένοι να κρύβονται πίσω από τους εκλογικούς καταλόγους (οι οποίοι σαφώς και πρέπει να εκκαθαριστούν). Τα μεγέθη προκαλούν ίλιγγο. Υπάρχει ένα ακόμη πολύ σημαντικό ζήτημα, το οποίο δεν θίγεται. Γνωρίζουμε πως από το 2007 έως σήμερα έχουν φύγει πάνω από 500 χιλιάδες άνθρωποι από τη χώρα - και ο αριθμός αυτός δίχως να έχουμε στοιχεία για το 2007, το 2009, το 2014 και το 2015. Πόσοι είμαστε; Πόσοι ψηφίζουμε; Η αποχώρηση και η μη ψήφος π.χ 700 χιλιάδων ατόμων αντιστοιχεί σε ποσοστό περίπου 13% (με βάση τα χθεσινά ποσοστά συμμετοχής). Τι συμβαίνει στη χωρά;
Όπως και εάν προσεγγίσουμε το ζήτημα, είτε από την πλευρά της αποχής είτε από την πλευρά της φυγής ανθρώπων, υπάρχει πρόβλημα. Η διαύγεια τους εκθέτει, η θολούρα τους συμφέρει.
Πόσοι είμαστε (με ή χωρίς δικαίωμα ψήφου); Πόσοι -έχουμε δικαίωμα ψήφου και- δεν ψηφίζουμε; Πόσοι έχουμε φύγει; Πάνω από ένα εκατομμύριο άνεργοι, πάνω από πεντακόσιοι χιλιάδες άνθρωποι έχουν φύγει και -τουλάχιστον- δύο εκατομμύρια άνθρωποι δεν ψηφίζουν. Κράτος χαμαιτυπείο.
Έγραφα πριν λίγους μήνες:
Το κενό αντιπροσώπευσης και το χάσμα που χωρίζει μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας από το κομματοκρατικό, μηντιακό και κρατικοεπιχειρηματικό σύστημα, το επόμενο χρονικό διάστημα θα διευρυνθεί.
Στο εσωτερικό των κομματικών σχηματισμών και του πολιτικού συστήματος κυριαρχούν τα πλέον ωφελιμιστικά και εκφυλισμένα στοιχεία, ενώ στην περιφέρεια των κομμάτων και του πολιτικού συστήματος φυτοζωούν οι παραφυάδες του/ς. Όποιες πολιτικές, επιχειρηματικές, διανοητικές και γενικότερα κοινωνικές δυνάμεις έχουν απομείνει στη χώρα, από τις οποίες μπορεί κανείς να προσδοκά κάτι, βρίσκονται εξω-κρατικά και εξω-κομματικά. Εκτός αυτού του κλειστού συστήματος το οποίο συνεχώς ανακυκλώνεται, αλλάζοντας προβιές και δημιουργώντας δυσμορφίες, προκειμένου να αυτοσυντηρηθεί.
Η «αέναη» παρακμή της Ν.Δ
Ας δούμε την εξέλιξη των ποσοστών της Ν.Δ από το 2004 έως σήμερα:
2004: 45,36%
2007: 41.84%
2009: 33.47%
2012: 29,66%
2015: 27,81% (Ιαν)
2015: 28,10% (Σεπ)
Επειδή τα ποσοστά είναι παραπλανητικά -σε ότι αφορά τις τελευταίες εκλογές- ας δούμε και την εξέλιξη σε ψήφους:
2004: 3.359.682
2007: 2.994.979
2009: 2.295.719
2012: 1.825.637
2015: 1.718.694 (Ιαν)
2015: 1.526.205 (Σεπ)
Απώλειες εντός μιας δεκαετίας: Πάνω από 1 εκατομμύριο 800 χιλιάδες ψήφοι. Σε ποσοστιαία αποτύπωση η πτώση αντιστοιχεί περίπου σε 55%. Έχω γράψει δύο-τρία κείμενα για τη Ν.Δ. Βαριέμαι να ξαναγράφω. Μπορεί να επανέλθω στο επόμενο μέρος. Το κόμμα αυτό, όπως έχω γράψει κατ' επανάληψη, βρίσκεται σε ιστορική -και μη αναστρέψιμη- παρακμή. Και δεν πρόκειται να ανακάμψει. Είναι φανερό πως στο εσωτερικό του κόμματος αυτού, είτε δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει, είτε έχουν συνειδητοποιήσει και γίνεται προσπάθεια συγκάλυψης (γενικότερα κανόνας είναι τα περισσότερα κόμματα στην Ελλάδα να καταδικάζουν και να καθηλώνουν τους πολίτες -«τους»- σε διαρκή πολιτική, πνευματική και πολιτιστική υποβάθμιση, προκειμένου να αυτοσυντηρηθούν ως «παρατάξεις» μεταβάλλοντας τμήματα της κοινωνίας σε υποχείρια τους).
Παρατηρείστε πως η εκλογική δύναμη του Συ.Ριζ.Α βρίσκεται στα ίδια περίπου επίπεδα με την εκλογική δύναμη που είχε η Ν.Δ στις εκλογές του 2012 (100 χιλιάδες ψήφοι παραπάνω). Η εκλογική δύναμη της συγκυβέρνησης Συ.Ριζ.Α και Αν.Ελ τον Σεπτέμβριο του 2015 είναι μικρότερη από την εκλογική δύναμη της Ν.Δ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης το 2009 (Συ.Ριζ.Α και Αν.Ελ το 2015: 2.126.327 - Ν.Δ το 2009: 2.295.719).
Χαμένοι-Ηττημένοι
Απώλειες ψήφων κατά προσέγγιση σε σχέση με τις εκλογές του Ιανουαρίου: 1ος χαμένος: Συ.Ριζ.Α με 320 χιλιάδες. 2ος χαμένος: Ν.Δ με 192 χιλιάδες. 3ος χαμένος: Το Ποτάμι με 151 χιλιάδες. 4ος χαμένος: Αν.Ελ με 93 χιλιάδες. 5ος χαμένος: Κ.Κ.Ε με 37 χιλιάδες. 6ος χαμένος: Χ.Α με 9 χιλιάδες.
Συνολικές απώλειες κοινοβουλευτικών κομμάτων: Οκτακόσιες (800) χιλιάδες ψηφοφόροι μέσα σε μόλις επτά μήνες. Το κομματικό σύστημα φυλλορροεί. Αυτή η εξωεκλογική και εξωκοινοβουλευτική κίνηση μπορεί να χρωματιστεί είτε αισιόδοξα είτε απαισιόδοξα.
Εάν συνυπολογιστεί το Κι.Δη.Σο μαζί με το Πα.Σο.Κ και την Δημ.Αρ (με βάση το «αίμα νερό δεν γίνεται») τότε η δύναμη τους μειώθηκε κατά 130 χιλιάδες ψήφους, δηλαδή το «αίμα νερώθηκε». Εάν δεν υπολογίσουμε το Κι.Δη.Σο, τότε το Πα.Σο.Κ και η Δημ. Αρ αύξησαν κατά 22 χιλιάδες τη δύναμη τους ενώ η Ένωση Κεντρώων κατά 75 χιλιάδες ψήφους σε σχέση με τις εκλογές του Ιανουαρίου.
Σε ότι αφορά τα περί «νέου», επειδή ορισμένοι ασχολούμαστε από αρκετά νωρίς με το ζήτημα «νέο και παλαιό», η απάντηση υπάρχει ήδη και την έχω δώσει μόλις ένα μήνα μετά τις προηγούμενες εκλογές (18/2/2015):
Ορισμένοι ασυμβίβαστοι δεν έχουν αντιληφθεί πως ο ίδιος ο Συ.Ριζ.Α είναι συμβιβασμός για την ελληνική κοινωνία. Ο συμβιβασμός ξεκίνησε με την ελληνική κοινωνία να αποζητά απεγνωσμένα την ανάδυση κάποιου νέου πολιτικού φορέα-υποκειμένου-κίνησης-ρεύματος, κάτι τέλος πάντων, προκειμένου να προσανατολιστεί προς αυτή την κατεύθυνση και να απεγκλωβιστεί από το πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης. Η μη ανάδυση ή ύπαρξη αυτού του «πράγματος», η μη ριζική ανανέωση του πολιτικού συστήματος, σε ουσία, λειτουργία και όχι στο φαίνεσθαι, και τα αδιέξοδα στα οποία μας εγκλωβισε, οδήγησαν σε δημιουργία ή/και αυτονόμησή καρκινωμάτων και ώθησαν σε συμβιβασμούς. Η επιλογή του Συ.Ριζ.Α από μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας και η επιλογή του συγκεκριμένου προσώπου για την Προεδρία της Δημοκρατίας, δεν είναι παρά η συνέχεια αυτής της κατάστασης. Της μη ύπαρξης, της μη ανάδυσης ενός νέου, δυναμικού και ρηξικέλευθου ρεύματος. Ο ίδιος ο Συ.Ριζ.Α είναι ένας συμβιβασμός για την ελληνική κοινωνία. Αυτό δεν έχουν καταλάβει. Δεν είναι το νέο, ποτέ δεν ήταν. Η αξία του έγκειται στο ότι θα μπορούσε να γίνει το όχημα για κάτι νέο.
Σάπισμα και κρίση κομμάτων-πολιτικού συστήματος
και αδιέξοδα της «ελληνικής δημοκρατίας»
και αδιέξοδα της «ελληνικής δημοκρατίας»
Αυτά τα κόμματα τερατουργήματα-μηχανισμοί διασώθηκαν λόγω συγκεκριμένων συνθηκών και παραγόντων. Μετανάστευση, συμφέροντα που διαπλέκονται, κομματισμός των πάντων, μηντιακό παρακράτος. Ένας ακόμη παράγοντας ήταν η δημόσια χρηματοδότηση ή η κρατική «υποτροφία» τους, η οποία τα μετέβαλε σε οργανικούς τομείς του κράτους. Δίχως χρηματοδότηση και δίχως την πρόσβαση στο μηντιακό τοπίο, πιθανοί νέοι σχηματισμοί μπορούν να εξαϋλωθούν ή να ξεμείνουν από υλικοπνευματικά «καύσιμα» (χρήμα και ιδέες). Δεν υπάρχει πρόσβαση και συμμετοχή στο δημόσιο διάλογο. Η δημοκρατία εκφυλίζεται σε δημοσκοποκρατία (δεν αναφέρομαι σε κίνητρα εταιρειών αλλά σε κάτι πολύ πιο απλό και απτό: με βάση έρευνες ερμηνεύονται αποτελέσματα και θέτονται πολιτικές ατζέντες - χαρακτηριστική περίπτωση η διαφωνία δημοσιογράφου και πολιτικού ως προς το ποιο ήταν το διακύβευμα των εκλογών). Ερμηνείες που μεταφέρουν τη θέληση ομάδων και λόμπι ηγεμονεύουν στο δημόσιο λόγο, χειραγώγηση και αλλοίωση βουλήσεων και ταυτοτήτων. Εξωθεσμικός και εξωπολιτικός ετεροκαθορισμός των κομμάτων.
Η μη ανανέωση των κομμάτων στο εσωτερικό τους οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο ο οποίος έχει σαν αποτέλεσμα το σάπισμα τους. Μηχανισμοί αυτοελέγχου και αυτοκάθαρσης δεν υπάρχουν στο εσωτερικό τους, ενώ η ατιμωρησία στο εξωτερικό τους, δηλαδή στο πολιτικό σύστημα, κυριαρχεί. Το σάπισμα και μπλοκάρισμα τους μετασχηματίστηκε σε σάπισμα του πολιτικού συστήματος και μπλοκάρισμα της δημοκρατίας (το φαινόμενο αυτό είναι οφθαλμοφανές και πασιφανές στη «δεξιά» ως παράταξη. Κύριος παράγοντας ανεπάρκειας, καθυστέρησης, βαθιάς αντιδραστικότητας, δυσμορφίας και καθήλωσης της οποίας είναι το κόμμα της Ν.Δ. Εννοείται πως, εφόσον αναφερόμαστε σε κοινοβουλευτικά πλαίσια, δημιουργείται ανισορροπία σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα).
Κόμματα τέτοιας υφής και ποιότητας (και δεν εξαιρώ τον Συ.Ριζ.Α - θα αναφερθώ στη σχέση Τσίπρα-Συ.Ριζ.Α αν και είναι φανερό τι συμβαίνει) είναι πιο ευάλωτα σε εκβιασμούς και πιέσεις εξωθεσμικών παραγόντων και σε εθνικές, οικονομικές ή άλλες παραχωρήσεις προς εξωεθνικούς φορείς. Είναι περισσότερο αρεστά και αποδεκτά. Ο έλεγχος -δηλαδή το μπλοκάρισμα- των διαδικασιών ανανέωσης τόσο στο εσωτερικό των κόμματων αλλά κυρίως του πολιτικού συστήματος (δημιουργία νέων κομμάτων) οδήγησε σταδιακά στη γιγάντωση του πλέγματος: Κανένας, λευκό, άκυρο, όχι (στο κομματικό σύστημα πλέον), αποχή. Η αρνητική ψήφος, η ψήφος διαμαρτυρίας, όλα αυτά, έχουν ιστορία πίσω τους και φανερώνουν την κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς του κράτους, στη διακυβέρνηση, τα αδιέξοδα, τα μπλοκαρίσματα και τα κενά της «ελληνικής δημοκρατίας» ως «συστήματος».
Κάποιος εξαιρετικά αισιόδοξος μπορεί να ερμηνεύσει την αποχή ως κάθαρση από -και μη νομιμοποίηση και μη συγκατάθεση σε- αυτό το δύσοσμο και ηθικά εκφυλισμένο τοπίο (αισιόδοξη προσέγγιση). Ο πανικός με την αποχή φάνηκε στις ευρωεκλογές του 2009 όταν και έγινε προσπάθεια ποινικοποίησης της (δεν έχουμε όλοι κοντή μνήμη). Η προσπάθεια σχετικοποίησης της αποχής και υποβάθμισης της κρίσης εμπιστοσύνης στα κόμματα και τους θεσμούς, είναι ο προθάλαμος ενός μετασχηματισμού: πολιτική γκετοποίηση-λουμπενοποίηση, στρέβλωση διακυβέρνησης εθνικών πολιτικών συστημάτων, εξωπολιτικές πιέσεις, εξωθεσμικός ετεροκαθορισμός και εξάρτηση των κομμάτων, αποσύνδεση από μεγάλο μέρος της κοινωνίας και στεγανοποίηση, πολιτικός, κοινωνικός και οικονομικός αποκλεισμός. Η χυδαιότητα αυτές τις μέρες φόρεσε «προοδευτικό» προσωπείο.
Επίλογος
Ένα πολύ μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας -μεγαλύτερο από το μέγεθος του πρώτου κόμματος- θεωρεί πως η σημερινή κατάσταση δεν είναι αντιμετωπίσιμη, είτε με κοινοβουλευτικό τρόπο γενικά (απαισιόδοξη ερμηνεία), είτε με την παρούσα κοινοβουλευτική σύνθεση ειδικά (αισιόδοξη ερμηνεία). Εάν αγνοηθεί αυτό το φαινόμενο, μέρος του τμήματος της κοινωνίας που βρίσκεται εκτός εκλογικής διαδικασίας, ενδέχεται να αποκτήσει αντικοινοβουλευτικά αντανακλαστικά-χαρακτηριστικά (δεν τα διαθέτει, διαφορετικά θα ψήφιζε Χ.Α). Αυτό είναι το δυσάρεστο σενάριο, υπάρχει όμως και το ευχάριστο. Ενδέχεται να αναπτύσσεται ένα είδος υπευθυνοποίησης, η οποία απορρίπτει, όχι μονάχα με πολιτικά αλλά και με ηθικά κριτήρια την ιδεολογία της ανοχής, η οποία σε επίπεδο ψήφου εκφράζεται με την ψευδορθολογιστική νοοτροπία περί του «μικρότερου κακού», και η οποία σαφώς και δεν έχει τέλος ή πάτο. Οδηγεί ολοένα και βαθύτερα σε μεταλλάξεις, κυνισμούς και εκφυλισμούς.
Κανένας, λευκό, άκυρο, όχι (στο κομματικό σύστημα πλέον), αποχή. Αποξένωση όλο και μεγαλύτερου μέρους του κοινωνικού σώματος από την πολιτική. Κρίση νομιμοποίησης, ανυπαρξία συναίνεσης, κενό αντιπροσώπευσης. Τα προηγούμενα σε συνδυασμό με την αλλοίωση βουλήσεων και ταυτοτήτων και την παράλληλη στεγανοποίηση του πολιτικού συστήματος απέναντι στην ελληνική κοινωνία οδηγούν σε μια ιδιότυπη πολιτική γκετοποίηση μεγάλου μέρους της (όχι μονάχα του μέρους αυτού που βρίσκεται εκτός εκλογικής διαδικασίας). Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτός ο παλμός των εξελίξεων. Χάνεται η επαφή, άρα και το αισθητήριο.
Ουσιαστικά, αυτή η εξωκοινοβουλευτική αρχικά και εξωεκλογική μετέπειτα, κίνηση διαρκείας, είναι μια προσπάθεια απεγκλωβισμού από το υπάρχον πολιτικό σύστημα.
Ολοκλήρωση α´ μέρους.
-----
(*) Δημοσκοπική εταιρεία -υποτίθεται πως- έχει εκτιμήσει το πραγματικό μέγεθος του εκλογικού σώματος, το οποίο υπολογίζεται κάτω από 8,5 και πάνω από 8 εκατομμύρια. Ακόμα και εάν δεχθούμε αυτόν τον υπολογισμό όμως, η αποχή ξεπερνά κατά πολύ το πρώτο κόμμα. Το 2004 ως ορόσημο έχει τη σημασία του γιατί η εκλογική συμμετοχή -κατά την δημοσκοπική εταιρεία- προσέγγισε το μέγιστό της (93,4% με 7.575.190 ψηφίσαντες), ενώ η αποχή το ελάχιστο της, με 6,6%. Δηλαδή το πραγματικό εκλογικό σώμα υπολογίζεται περίπου στα 8 εκατομμύρια 100 χιλιάδες ανθρώπους. Ακόμα όμως και εάν δεχθούμε αυτούς τους αριθμούς μπορούμε να παρατηρήσουμε τα εξής: 1oν) η αποχή στις τελευταίες εκλογές ξεπέρασε το 30%, 2oν) ξεπέρασε κατά πολύ το πρώτο κόμμα σε καθαρούς αριθμούς και 3ον) πάνω από δύο (2) με δυόμισι (2,5) εκατομμύρια άνθρωποι -υπαρκτοί ψηφοφόροι- βρίσκονται εκτός εκλογικής διαδικασίας. Το ποσοστό του Συ.Ριζ.Α με βάση αυτά τα δεδομένα κυμάνθηκε κάτω από το 25%. Ολοκληρώνοντας. Στις εκλογές συμμετείχαν περίπου 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι. Τα κόμματα που βρίσκονται εντός βουλής ψηφίστηκαν από 5 εκατομμύρια πολίτες. Mε βάση τα στοιχεία της eurostat το 2011 ο πληθυσμός της Ελλάδας ήταν 11.123.392. Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ο Νόμιμος Πληθυσμός της Απογραφής του 2011 ήταν 9.904.286 ενώ ο Μόνιμος Πληθυσμός ήταν 10.816.286.
Περισσότερα κείμενα για το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό.
